aportowanie – przynoszenie przez psa myśliwskiego strzelonej zwierzyny lub postrzałków,
awantaż – kątowe odchylenie kolby względem poziomej osi lufy (w prawo bądź w lewo)
B
babrzysko – miejsce kąpieli dzików i jeleni
badylarz – samiec łosia, o porożu w formie odnóg a nie łopat (zobacz: łopatacz)
badyle – kończyny jelenia, łosia
bałuchy – oczy zająca (trzeszcze)
bałwanek – wypchany ssak (najczęściej zając, królik) służący do nauki polowania ptaka łowczego; kukła
dzikiej kaczki, puszczana na wodę wabi inne kaczki,
baran – samiec muflona
barłóg – legowisko dzików, niedźwiedzi
basior – dorosły samiec wilka
basista – jeleń byk wyróżniający się grubym głosem na rykowisku
bekowisko – okres, miejsce godów u danieli
berło – drążek na który sadza się ptaka łowczego,
biegi – nogi dzika
biała broń – broń do walki wręcz (miecze, szable, bagnety itp.). We współczesnym łowiectwie kordelas i nóż
biała stopa – teren polowania całkowicie pokryty śniegiem
białozór – sokół norweski. Ptak drapieżny z rodziny sokołów. Wyjątkowo rzadki, wysoko ceniony w sokolnictwie, czyli w polowaniu przy użyciu ułożonych, wytresowanych ptaków drapieżnych.
bielenie – zdejmowanie skóry z upolowanego zwierzęcia
blaski – oczy zająca (trzeszcze)
bobrowanie – przeszukiwanie terenu przez zwierzęta
dołowanie – umieszczanie strzałów poniżej miejsca celowania
do puli -(polowanie do puli) polowanie zbiorowe, po którym każdy jego uczestnik otrzymuje jednakową ilość zwierzyny, bez względu na to, ile sztuk sam upolował. Zazwyczaj dotyczy polowania na zwierzynę drobną i ptactwo.
drapieżnik duży – w Polsce niedźwiedź, ryś, wilk. Obecnie wszystkie gatunki pod ochroną.
drapieżnik mały – gatunki łowne w Polsce to borsuk, lis, jenot, norka amerykańska, kuna leśna, kuna domowa, tchórz.
dryling – trójlufka – myśliwska broń palna o trzech lufach. Najczęściej dwie lufy gładkościenne do strzelania śrutem i jedna lufa gwintowana do strzelania kulami.
dubeltówka -dwururka – śrutowa broń myśliwska o dwóch lufach ułożonych poziomo obok siebie,
dublet – ustrzelenie dwóch sztuk zwierzyny dwoma kolejnymi strzałami
dwudwudziestak – jeleń byk noszący wieniec o jedenastu odnogach na jednej tyce
dwudziestak – jeleń byk o dziesięciu odnogach na jednej tyce
dwudziestka – śrutowa broń myśliwska kaliber 20
dwunastak (jeleń dwunastak) -samiec jelenia, w którego porożu przynajmniej jedna tyka ma sześć odnóg.
dwunastka – myśliwska broń śrutowa kaliber 12
dyndować – o lisie, borsuku wilku lub jenocie – biec truchtem,
dziesiątak (jeleń dziesiątak) -samiec jelenia, w którego porożu przynajmniej jedna tyka ma pięć odnóg.
dzikarz – pies myśliwski używany do polowań na dziki,
dziwerówka – strzelba myśliwska o lufach wykonanych ze stali damasceńskiej
dzwonić strychulcem – o psie myśliwskim, machać ogonem
E
ekspres – łamana, kulowa, dwulufowa broń myśliwska
klapak – nielotna młoda lub nielotna dojrzała kaczka w okresie zmiany upierzenia
klapanie – pierwsza z czterech części pieśni tokowej głuszca
klaskanie – trzecia zwrotka pieśni głuszca, inaczej korkowanie,
klekotka – kołatka, służąca do straszenia zajęcy w czasie pędzenia
klempa – samica łosia, łosza
kluczka – odskok zwierza w bok podczas ucieczki
kłańce – zęby wilka,
kłapać – odgłos wydawany przez dzika w stanie podniecenia,
kłaść- ubić zwierza celnym strzałem,
kłuć – dobić zwierza kordelasem,
kniazienie – odgłos wydawany przez przestraszonego zająca
kniejówka – broń myśliwska o dwóch lufach – kulowej i śrutowej
kobylarz – bardzo duży wilk
kocioł – sposób polowania na zające
kokanie – głos wydawany przez cieciorkę
kokcielić; o pardwach i cietrzewiach – wydawać głos
kołatka – przyrząd służący naganiaczowi do straszenia zwierzyny
kołnierz – długie piórka wokół szyi koguta bataliona
koło łowieckie – podstawowa jednostka organizacyjna Polskiego Związku Łowieckiego. Koło łowieckie zajmuje się gospodarką łowiecką, w tym polowaniem, w dzierżawionym przez siebie obwodzie łowieckim.
komora – klatka piersiowa zwierzyny grubej
korkowanie – trzecia z czterech części pieśni tokowej głuszca
kobylarz – bardzo duży wilk
komora – klatka piersiowa u zwierzyny
kopnięcie – uderzenie kolby broni myśliwskiej w ramię podczas strzału
kopno – legowisko zająca w śniegu
kopyra – gwarowa nazwa zająca
kordelas – długi, prosty nóż myśliwski, służący dawniej do dobijania (skłuwania) rannej zwierzyny. Obecnie myśliwska broń paradna.
korkowanie – trzecia zwrotka pieśni głuszca
korona – zwieńczenie poroża jelenia w formie minimum trzech odnóg
kotlina – zagłębienie wygrzebane w ziemi, legowisko zająca
koryto dzicze – ślad przejścia dzików w głębokim śniegu
kosacz – stary cietrzew
kot – nazwa zająca i rysia,
kotlina – zagłębienie w ziemi, stanowiące legowisko zająca w okresie bezśnieżnym
koza – samica sarny
kozioł – samiec sarny
koźlak – młode sarny do 1 roku życia
kraczajka – przenośna podpórka do broni (inna nazwa: pastorał)
krajce – brzegi dzioba jastrzębia,
krechtanie – głosy wydawane przez głuszce podczas zapadów,
krektun – jednoroczny głuszec nie biorący udziału w tokach,
kreślić – robienie śladów skrzydłami, podczas toków głuszca, cietrzewia,
krykucha – kaczka krzyżówka, wyhodowana w niewoli, do wabienia kaczorów w czasie wiosennych godów,
krzyżak 1. lis z ciemnym futrem i czarną pręgą wzdłuż grzbietu, 2. kozioł o parostkach, których odnogi wyrastają na jednakowej wysokości i tworzą formę zbliżoną do krzyża,
kucharka – pierwsza kaczka przybywająca na zloty
kudły – długa sierść niedźwiedzia,
kufa – pysk psa myśliwskiego (wyżła),
kulka – haczyk służący do patroszenia ptactwa,
kulkowanie – patroszenie ptactwa za pomocą kulki,
kureń – nazwa gwarowa szałasu myśliwskiego,
kurkówka – dawna broń myśliwska o zewnętrznych kurkach,
kuwiek – piszczałka do wabienia ptaków,
kwadruplet – cztery celne, oddane bezpośrednio po sobie strzały,
kwiat – ogon zwierzyny płowej i borsuka
kwiatek – biała sierść na końcu ogona lisa
kwiel – gwizdek służący do przywabiania ptaka łowczego
L
lampy – oczy wilka
latarnia – głowa wilka
legawiec – wyżeł
legowisko – stałe lub czasowe miejsce odpoczynku zwierzyny
licówka – łania przewodniczka
linia – szereg myśliwych na polowaniu zbiorowym
linijka – pojazd konny, służący do podwożenia myśliwych w trakcie polowania
lira – ogon cietrzewia
liszka – samica lisa
liściarka – zebrane i zasuszone pędy drzew i krzewów, wykładane w zimie jako karma
lizawka – urządzenie łowieckie instalowane w terenie, służące do wykładania soli dla -zwierzyny
locha – samica dzika
lochanie – huczka dzików,
loftki – gruby śrut o średnicy powyżej 4,5 mm używany do polowania na wilki
loty – skrzydła ptaków
lufa – główna część broni palnej
lustro, lusterko – jasna sierść na pośladkach u zwierzyny płowej, u nasady ogona, talerz
Ł
łaja-kilka sfor ogarów,
łałok – luźna, obwisła skóra podgardla żubra.
łania – samica jelenia i daniela
łańka – młoda łania, nie prowadząca cielaka
łapa – noga zwierzęcia zakończona pazurami,
ława – sposób polowania zbiorowego, polegający na tym, .e myśliwi idą razem z naganką,
łojny – tłusty, o zwierzynie w dobrej kondycji,
łopaty – forma poroża łosia i daniela w postaci szerokich, spłaszczonych powierzchni zwieńczonych licznymi sękami
łopatacz – samiec łosia, o porożu w formie łopat (zobacz: badylarz)
łosza – samica łosia, klępa
łoszak – młody łoś
łowiec – stara nazwa myśliwego
łowny – samiec jeleniowatych, który osiągnął pełnię rozwoju osobniczego,
łowy – staropolskie określenie polowania,
łoże – drewniana część broni myśliwskiej, osada (kolba i szyjka),
łupież – wypchana skóra ptaka służąca do układania ptaka łowczego,
łyżka – ucho zwierzyny płowej
łzawica – dołek łzowy w przednim kącie oka jelenia i daniela
M
miasz lub maiż – młody niedoświadczony ptak łowny (orzeł, jastrząb lub sokół), którego zaczęto wprawiać do polowania
majak – czółno zamaskowane trzciną lub gałęziami, do polowań na ptactwo wodne
marczak – młody zając urodzony w marcu
markowanie – zaznaczanie przez wyżła obecności zwierzyny,
marmurek – białe plamy na sterówkach ogona głuszca,
matecznik – bezpieczna ostoja zwierzyny,
medalion – trofeum w formie spreparowanej głowy z szyją zwierzęcia
medalowy – (np. medalowy byk, rogacz) – zwierz o wyjątkowo dużym, mocnym trofeum, które po wycenie spełnia oficjalne, międzynarodowe kryteria nagrodzenia medalem.
mener – przewodnik psa myśliwskiego,
michałek – dubelt, pochodzący z drugiego lęgu,
mieszek – wabik na przepiórki,
miękkie – żołądek i wnętrzności zwierzyny grubej
mięsiarz – nieetyczny myśliwy (pogardliwe określenie myśliwego za wszelką cenę dążącego do zdobycia zwierzyny)
mikot – wabik używany do wabienia kozłów
miot –1. kolejne z pędzeń na polowaniu zbiorowym, 2. młode zwierząt ssących urodzone z jednej ciąży
młódka – młody ptak łowczy,
mnich – jeleń byk o porożu w kształcie niskich guzów,
morda – pysk drapieżników,
możdżeń – wyrostek kostny na czaszce jeleniowatych na którym nasadzane jest poroże,
mundur myśliwski – uroczysty, wyjściowy ubiór myśliwski, którego wzorzec został zatwierdzony przez Naczelną Radę Łowiecką. Składa się z ciemnozielonych spodni i marynarki, na której naszyte są myśliwskie dystynkcje. Guziki wykonane z poroża. Do pełnej gali zielony sznur paradny i kordelas.
murzyn – młody kogut cietrzew,
mykita – lis
myłkus – samiec zwierzyny płowej o zniekształconym, zdeformowanym porożu
myszka – młody piżmak,
N
nadlufka – broń myśliwska o lufach uło.onych pionowo,
nadoczniak – druga od czaszki odnoga w porożu jelenia
naganiacz – pomocnik myśliwego, którego zadaniem jest naganianie zwierzyny,
naganka – naganiacze uczestniczący w polowaniu, płoszący zwierzynę w kierunku myśliwych
na pomyka – sposób polowania na zające, polegający na tym, że myśliwy idzie przed siebie i strzela do
napotkanej zwierzyny,
narzynacz – pies myśliwski szarpiący i gryzący ubitą zwierzynę,
nazimek – młody zając urodzony w jesieni,
narogi – jadalne narządy wewnętrzne u zwierzyny grubej na kulawy sztych – na ukos z przodu
na sztych – na wprost z przodu, przodem
niedolisek – młody lis
nemrod – żartobliwa nazwa myśliwego,
niedokuna – młoda kuna,
niedostęp – cecha tropu jeleniowatych, odcisk tylniego badyla nie dosięga odcisku przedniego badyla,
niekoronny – jeleń byk noszący wieniec, którego tyki nie mają koron,
nielot – młody ptak nie umiejący latać lub dorosły w okresie pierzenia,
nie strzelany -1. o zwierzu – puszczony bez strzału. Celowe powstrzymanie się myśliwego przed oddaniem strzału w okolicznościach, które strzał umożliwiają; 2. o zwierzu – ucieczka z miotu w sytuacji, w której różne okoliczności uniemożliwiły myśliwym oddanie strzału.
nogawice – gęste upierzenie na zgrzebłach głuszca,
norowce – psy myśliwskie przeznaczone do pracy w norach,
nurek – sokół ułożony do polowań, głównie na czaple, z wykorzystaniem pikowania (lotu nurkowego)
O
obciąć – ustalić za pomocą tropienia obecność zwierzyny w miocie,
obcierka – strzał raniący powierzchownie zwierza,
objazd – sposób polowania szczególnie na lisa, polegający na objeżdżaniu znajdującej się na polu zwierzyny tak aby zbliżyć się na odległość
obkładanie – przeszukiwanie przez psa myśliwskiego pola w celu wystawienia lub wypłoszenia ptactwa, (inaczej okładanie)
oczniak – pierwsza od czaszki odnoga w porożu jelenia, daniela
oczyć – rozglądanie się zwierzyny,
odbić – odłączyć się od stada,
odkapturzyć – zdjąć kaptur z głowy ptaka łowczego, 285.odnoga – odgałęzienie tyki w porożu jeleniowatych,
odprawa – nagroda dla psów gończych w postaci patrochów upolowanej przy ich pomocy zwierzyny,
odprzodówka – dawna broń myśliwska ładowana od przodu,
odtrąbić – grać na sygnałówce, sygnały zakończenia polowania lub na śmierć ubitej zwierzyny,
odtylcówka – broń myśliwska ładowana od tyłu,
odwiatr – woń wydzielana przez strzeloną zwierzynę,
odyniec – samiec dzika
odzew – odezwanie się na trąbce, w odpowiedzi na sygnał myśliwski,
oganiać – obieganie przez jelenia byka chmary łań w czasie rykowiska,
okno – otwór wejściowy do nory lisa,
okręg łowiecki – jednostka administracyjna Polskiego Związku Łowieckiego.
okręgowy łowczy – przewodniczący zarządu okręgowego Polskiego Związku Łowieckiego. Zarząd okręgowy jest organem wykonawczym okręgowej rady łowieckiej.
Okręgowa Rada Łowiecka – w strukturach organizacyjnych Polskiego Związku Łowieckiego najwyższa władza łowiecka na szczeblu okręgu w okresie między okręgowymi zjazdami delegatów Polskiego Związku Łowieckiego.
omyk – ogon zająca
opierak – trzecia od czaszki odnoga w porożu jelenia
organista – młody byk, pierwszy rozpoczynający rykowisko
opalone – brązowe lub czarne zabarwienie oręża dzika i haków jelenia,
opiekun stażysty – doświadczony myśliwy, wyznaczony przez zarząd koła łowieckiego, sprawujący pieczę nad stażystą, kandydatem na myśliwego.
opolować – objąć polowaniem część łowiska,
oręż – trofeum myśliwskie z dzika – szable i fajki, czasem wieniec jelenia,
organista – młody jeleń byk, który pierwszy rozpoczyna rykowisko,
osacznik – dawna nazwa naganiacza,
osada – łoże,
osadzanie zwierzyny – zatrzymywanie w miejscu zwierzyny przez psa,
osiadła – zwierzyna, która nie zmienia swojej ostoi,
osiemnastak – jeleń byk o dziewięciu odnogach na każdej tyce,
oskrzydlić – postrzelić ptaka w skrzydło,
osmużać – obielić zająca lub królika (ściągnąć skórę),
ostatni kęs – włożony w pysk strzelonej zwierzyny fragment złomu,
ostatni miot – żartobliwie – myśliwska biesiada w terenie, organizowana bezpośrednio po polowaniu.
ostęp – część lasu z ostoją zwierzyny,
ostoja – teren stałego przebywania zwierzyny,
ostroga – wyrostek z tyłu odnóży kuraków,
ostroga – pierwszy sęk łopaty daniela,
ostrolotka – trofeum z jednej z lotek w skrzydle cietrzewia i słonki,
ostry – o psie – cięty,
oszczek – szczekanie psa myśliwskiego, sygnalizującego znalezienie lub wytropienie zwierzyny,
oślada – trop kury na śniegu,
otok – długa smycz służąca do prowadzenia psa myśliwskiego,
otrąbić – ogłosić koniec polowania sygnałem myśliwskim,
otropić – ustalić miejsce przebywania zwierzyny za pomocą tropów,
owca – samica muflona,
Ó
ósmak – jeleń byk z wieńcem o czterech odnogach na każdej tyce
P
padać w ogniu – zwierzyna, która po strzale pozostaje na miejscu,
pianie – wydawanie ostrego głosu przez koguta bażanta,
piastun – młody niedźwiedź, pozostający z matką do następnego roku
pielesz – gniazdo ptaka drapieżnego
pień – wyrostek kostny na czole samców zwierzyny płowej, na którym osadzone jest poroże,
pierzenie się – wymiana upierzenia u ptaków,
pies – samiec lisa, borsuka, jenota
pies podsokoli – pies legawy (najczęściej wyżeł) współpracujący w czasie polowania z ptakiem łowczym
piórko malarskie – ostrolotka u słonki,
piórkować – dobijać postrzelonego ptaka,
pióro – 1. ogólnie – ptactwo łowne (strzelać do pióra – polować na ptactwo); 2. rząd pokotu, przeznaczony dla ubitego ptactwa; 3. pióra chybu – długie i sztywne włosy na karku dzika. 4. pióro
(pierwsze, drugie, trzecie) – rok życia ptaka łowczego (pierwszy, drugi, trzeci)
przystrzelanie broni – wyregulowanie przyrządów celowniczych,
ptactwo łowne – gatunki ptaków na które można polować (patrz: zwierzyna)
ptak łowczy – ułożony i wykorzystywany do polowania na zwierzynę
ptak drapieżny – Ptak niskiego lotu – ptak łowczy (najczęściej jastrząb) uderzający na zwierzynę z rękawicy sokolnika, z czatowni lub z lotu towarzyszącego
ptak wysokiego lotu – ptak łowczy (najczęściej sokół) uderzający na
zwierzynę z lotu (patrz: nurek)
ptaszarnia – pomieszczenie dla ptaków łowczych,
ptaszniczka – długa myśliwska broń palna, u.ywana do polowań na ptaki,
pudlarz – myśliwy, który podczas polowania grupowego oddał najwięcej chybionych strzałów
R
rabiec – młody ptak łowczy, jeszcze pstrokaty; lub (z ros.), młody sokół lub jastrząb, nazwa od rabego koloru upierzenia
rapcie – racice dzika
rogacz – samiec sarny
rosochy – poroże łosia w formie łopat
rozłoga – rozstaw poroża zwierzyny płowej
róże – pierścienie kostne u nasady poroża zwierzyny płowej
rudel – stadko, stado saren
rykowisko – okres, miejsce godów jeleni
S
sadyba – koliba, kwatera myśliwska
samura – stara samica dzika żyjąca samotnie
scypuł – owłosiony, ukrwiony naskórek pokrywający formujące się poroże
selekt – zwierzę kwalifikujące do odstrzału selekcyjnego, np. z powodu słabych cech dziedzicznych
sęki – rogowe palczaste odrosty na łopatach daniela
siadło – drzewo, na którym zasiadł na noc głuszec
siuta – samica sarny
skoki – nogi zająca
słuchy – uszy zająca
stawka – noga lisa i borsuka
strzelba – śrutowa broń myśliwska
strzyże – włosy u nasady nosa zająca
suknia – sierść zwierzyny płowej i dzika
szable – kły dzika wyrastające z dolnej żuchwy
szarak – zając
szczwacz – osoba układająca charty i ogary
szczwać – polować z chartami
szesnastka – myśliwska broń śrutowa kaliber 16
szlifowanie – czwarta ostatnia część pieśni godowej głuszca
szpicak – młody samiec zwierzyny płowej o porożu w formie prostych tyk bez odnóg
szydlarz – samiec u jeleniowatych o porożu bez odnóg
sztucer – myśliwska broń kulowa z gwintowaną lufą
Ś
ścinka – fragmenty sierści, odcięte od tuszy przez pocisk.
ślepia – oczy drapieżników
ślimy – rogi muflona
świece – oczy żubra, zwierzyny płowej, kozicy, muflona i dzika
T
tabakiera – zakończenie gwizdu, nos u dzika
troki – rodzaj wielorzemykowych pęt, zazwyczaj skórzanych lub sznurkowych, służących do noszenia upolowanego ptactwa.
trzeszcze – oczy zająca
turzyca – sierść zająca i królika
tusza – ciało upolowanej zwierzyny grubej
tuszka – ciało upolowanej zwierzyny drobnej
U
ubić – trafić, upolować
unosić – przyzwyczaić ptaka łowczego do przebywania na ręce sokolnika
V
varmint – rodzaj sztucera z nieco cięższą, masywniejszą lufą, bez muszki i szczerbinki.
W
wachlarz – ogon koguta głuszca
wadera – samica wilka
wiatr – węch u psa myśliwskiego /dolny wiatr – charakterystyczny sposób pracy psa myśliwskiego, z głową przy ziemi /górny wiatr – sposób pracy psa myśliwskiego, z głową uniesioną
warchlak – młody dziczek w pierwszym roku życia
wataha – stado dzików
wieniec – poroże jelenia
wietrznik – nos psa i zwierząt drapieżnych
wnyk – pętla do łapania zwierzyny, zastawiana przez kłusownika
wycinek – dzik samiec w trzecim – czwartym roku życia
wykot – narodziny młodych u królika, zająca, sarny, kozicy i muflona
wyprzedzenie – zakład jaki daje się celując i strzelając do poruszającego się zwierzęcia
Z
zabawca – pies gończy, który nie mogąc odnaleźć tropu, głosi w jednym miejscu
zestrzał – miejsce, w którym stało zwierzę w chwili przyjęcia kuli.
zierniki – oczy ptaków
złom – gałązka z drzewa iglastego wsadzana do pyska zwierząt ułożonych w pokocie